YAŞLILARA KARŞI GÖREVLERİMİZ
Muhterem müminler!
Toplumların sosyal yapılarında saygının çok önemli bir yeri vardır.Saygı ve sevginin olmadığı toplumlarda insanlar robotlaşmakta,makineleşmektedirler.Özellikle korunmaya muhtaç yaşlı ve çocuklar saygı ve sevgiye en çok özlem çekenlerdir.
Dünyada manevi değerlerin aşınmasıyla yok olan saygı ve sevgi ,özellikle yaşlılarımızı mağdur etmektedir.İnsanın değeri meteryalist anlayışa göre üretmesiyle ölçülmekte,bu durum üretmeyen yaşlıları fazlalık olarak göstermektedir.Böylece yaşlılar,huzur evlerinde kaderlerine terkedilmekte,yiyen içen ömrünü geçiren,ölümünü bekleyen insanlar olarak algılanmaktadır.Bütün bu yaptıklarıyla batı medeniyeti yaşlılar karşısında mahçubiyet ve vicdan azabı içerisindedir.Bu konuyu dile getiren Fransız düşünür.Rene Grousset “İslam eski roma hukukuyla yeni medeni konunlarımızın çoğundan daha insanidir.Çünkü bizim konunlarımızda,kadınla beraber yaşlılık çağına gelmiş babalarla analar çoğunlukla ihmal edilmektedir.”[1] demektedir.
Anne-babaları ve yaşlıların,çocuklarından ve küçüklerden hürmet beklemeleri yarıtılışlarının gereğidir.Çünkü küçüklere şefkat ve merhamet,büyüklere saygı Yaratıcı tarafından insanın iç dünyasına konulan bir duygudur.Bütün semavi dinlerde ve her millete ait geleneklerde bu duyguyu besleyici izler bulunmaktadır.
Her güzel hareket ve davranışta olduğu gibi,bu konuda da en güzel tavsiyeleri islam ortaya koymuştur.Bugün toplu taşıtlarda “Büyüklere,yaşlılara, çocuklu kadınlara yer gösteriniz.”ikaz yazılarını asmak mecburiyetinde kalışımızın arkasında bu güzelim tavsiyelerden uzaklaşma yatmaktadır.Bu ikazlara nekadar uyulduğu da metropollerde oturanlar tarafından açık bir şekilde görülmektedir.Bütün bu gerçekler bize şunu öğütlemektedir ki,aslolan kalplere manevi ikaz levhalarını koymaktadır.
Çağlar öncesinde peygamberimiz şöyle buyurmaktadır:”Küçüklerimize merhamet,büyüklerimize saygı göstermeyen bizden değildir.”[2] Allah’a ve peygamberine sevgi ve itaat duygularıyla dolu bir gencin bu peygamberi sözü duyduktan sonra,büyüklerine saygısızlık yapması,büyüğü ayaktayken kendisinin oturması hiç mümkün müdür ?
Büyüklerimize saygı,kendisinden büyük insanların bulunduğu yerde söz verilmeden konuşmamayı,saldırgan davranışlardan uzak durmayı,tahkir ve tezyif sözcüklerini kullanmamayı gerektirmektedir.Kuran-ı kerimde şöyle buyurulur:”Ey iman edenler ! Seslerinizi peygamberin sesinden fazla yüksltmeyin.Birbirinizi çağırdığınız gibi,peygambere yüksek sesle bağırmayın. Öyle yaparsanız siz farkında olmadan amelleriniz boşa gider.Allah’ın elçisi huzurunda seslerini kısanlar,şüphesiz Allah’ın kalplerini takva ile imtihan ettiği kimselerdir.Onlara mağfiret ve büyük bir mükafat vardır.”[3]
Bu ayetlerde faziletce üstün olanlara saygı öğütlenmekte müminlere, büyüklere saygı tavsiye olunmaktadır.Diğer taraftan yaşlılara mutlak saygı şöyle açıklanmaktadır:”Rabb’ın,sadece kendisine kulluk etmenizi,anne-babanıza da iyi davranmanızı kesin bir şekilde emretti.Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırlarsa,kendilerine “Of”bile deme.Onları azarlama.İkisine de güzel söz söyle.”[4] Büyüklere saygının istisnalarıda vardır.Bu ise,büyüğün yanlışa sevketmesi ve Allah’a isyana teşvik etmesidir.Bu durumda büyüklere uyulmayacağı da şöyle açıklanır:”Eğer onlar seni,hakkında bilgin olmayan bir şeyi körü körüne bana ortak koşman için zorlarlarsa onlara itaat etme.”[5]
Bu ayetlerde görüldüğü gibi islam,Allah’a ibadetten sonra,anne-babaya ve büyüklere iyilik emrolunmaktadır.Ayrıca onların yanlışlıkları karşısında kabalık yapılmaması belirtilmektedir.
Peygamberimize bir meseleyi sormak için gelen topluluktan en küçüğünün söze başlaması üzerine,peygamberimiz şöyle buyurmuştur:”Konuşmak için daha büyük olanlara öncelik ver.”[6] Bu olay islam eğitim geleneğinde,küçüklerin büyüklere öncelik tanımasını göstermektedir.
Yaşlılara da saygı duygusunun korunmasında büyük sorumluluklar düşmektedir.Küçüklere her vesileyle sevgi nazarıyla bakması gereken büyüklerin,hal ve davranışlarıyla,onlara örnek olmaları ve saygı telkin etmeleri gerekmektedir.Gayri ciddi ve ahlaksız davranışlar içerisine girerek,olgunluk ve ciddiyetlerini kaybeden büyüklerin saygı beklemeleri abesle iştigaldir.
Sevgili kardeşlerim !
Anne-baba ve eğitimcilere çok önemli görevler düşmektedir.Gençlere,çocukluklarından itibaren,yaşlılara hürmet duygusu aşılanmalı ve bu duygu manevi değerler üzerine oturtulmalıdır..Aksi taktirde gençliğin taşkınlığı, yaşlıların modern hapishanelerde kaderlerine terkolunacaklardır.Sözlerimi Hz.peygamberin bir hadisiyle bitiriyorum:
“Bir ihtiyar insana yaşlılığına hürmeten saygı gösteren kimseye,Cenab-ı Hak da kendisine hürmet edecek bir kimseyi mutlaka musahhar edecektir.”[7]
