KARABORSACILIK

KARABORSACILIK

Muhterem Müminler!

Tarih boyunca ihtiras sahibi insanların birçok olumsuz olaya sebep oldukları görülmektedir.Makam hırsı,para hırsı,evlat sahibi olma hırsı,bazı özel nimetlere sahip olma hırsı,bu tür olumsuz davranışlara sebep olan ana faktörlerdir.

Günümüzde dünya çoğunluğunun (uygar çoğunluğun) uyguladığı ekonomik sistemlerden biri de serbest piyasa ekonomisidir.Bu piyasada fiyatlar arz talep dengesi doğrultusunda olup,dışardan müdahale söz konusu değildir.Ancak zaman zaman dış ve iç müdahaleler,insanların aşırı hırsı,fiyatları dalgalandırmakta,tüketicilerin aleyhine sonuçlar doğurabilmektedir.Son yıllarda petrol fiyatlarının olması gerekenden üç-dört kat daha fazla olması,gıda ürünlerinin de aynı doğrultuda zaman zaman fiyatlarının artması gibi…

Fiyatların daha fazla artmasını bekleyerek stok yapma veya tekel oluşturarak sanal alemde fiyatları yükseltme işlemine karaborsacılık denmektedir.Kendisi de uluslar arası bir tüccar olan sevgili peygamberimiz (a.s) konuyla ilgili şöyle buyurmaktadır: “Bir kimse Müslümanların yiyeceğini depolar ve onları piyasaya sürmezse, Allah onu cüzam hastalığı ve iflasla kaşı karşıya getirir.”¹ Görüldüğü gibi piyasa dengesini bozma ve fazla kazanma duygusuyla karaborsacılık yapma,hem insanların sağlığını bozma hem de mevcut varlığını kaybetme gibi önemli iki müeyyideyle yasaklanmaktadır.Bir başka hadis-i şerifte ise “Kim insanların gıda maddelerini kırk gün depolarsa (karaborsacılık gayesiyle)kalbi kapkara olur.”² buyurulur.

Hadislerin çoğunlukla gıda maddeleriyle ilgili olması karaborsacılığın yalnız onlarla ilgili olduğunu göstermez.Bu konuda İmam-ı Eb Yusuf’un içtihadı genel kabul olup şöyledir:Satılmaması halka zarar veren her çeşit malda karaborsacılık vardır.Çünkü asıl anlatılmak istenen genel manada toplumun zarar görmesidir.³

Sevgili Müminler!

İslamda ticaretin teşvik edildiği bir gerçektir.Bununla beraber üreticiyi olduğu kadar,tüketiciyi de koruyacak tedbirler getirilmiş,özellikle tüketiciyi aldatacak davranışlardan kaçınılması emredilmiştir.Mal fiyatlarını yapay olarak yükseltecek spekülatif davranışlar alıcı olmadığı durumlarda bir mala yüksek fiyat vererek alışverişi kızıştırmak yasaklanmıştır.Bir fiyatta anlaşan iki kişinin alışveriş üzerine fark artırarak alıcı olmakta yasadışıdır.Aynı şekilde bir şehre dışardan gelen malları şehir dışında karşılayarak piyasada serbestçe satılmasına imkan vermeyip satın alıp kapatmak,sonra büyük karlarla satmak yasaklanmış,malların üreticiden tüketiciye en kısa yoldan ulaştırılması teşvik edilmiştir.Konuyla ilgili Hz.Peygamber (a.s) şöyle buyurmuşlardır: “Pazara mal getirenlerin mallarını kapatmak için onları şehir dışında karşılamayın.Kimse kimsenin değişim akdinin üzerine akit yapmasın.Mal fiyatlarını danışıklı bir şekilde artırıp tüketiciyi aldatmayın.”⁴

Aziz Müslümanlar!

Dinimize göre asıl hayat ahiret hayatı olup,insanlar her işlerinde olduğu gibi ticaretlerinde de kendi hırslarını değil Allah’ın rızasını gözetmeleri esas olmalıdır.Böylece aşırılıklar azalıp,itidal devreye girecek,kanaatkarlık ticari faaliyetlerimize de egemen olacaktır. “Ben zengin olayım,başkalarından bana ne” anlayışı bencillik ürünü olup dinimizin yasakladığı bir anlayıştır.Müslüman ticaretini piyasa şartlarına göre yapan,karaborsacılığa,aldatmacılığa itibar etmeyen,rızkın mutlak verici ve alıcısının Allah olduğuna inanan insandır.Bu anlayışla ticaret yapanlara Sevgili Peygamberimiz’in müjdesi ne güzeldir “Bir kimse gıda maddelerini toplayıp günün rayiç fiyatıyla satsa,sanki onu tasadduk etmiş fakirlere,muhtaçlara ücretsiz dağıtmış) gibi olur.”⁵

Ne mutlu her işte Hakk’ın ölçülerine uyabilenlere!

1 İbni Mace,”Ticaret”;6

2 Darimi,Sünen,”Buyu”;12

3 Kasani,Bedaias-Senai;5/129

4 Müslim,”İman”;164

5 İbn Mace,”Ruhun”;16